Tophane Saat Kulesi, Tophane’de Salıpazarı’nda, Nusretiye Camii’nin arkasında, İstanbul Modern Sanat Müzesi’nin bahçesi içinde yer alır. Mimarının Balyanlar olduğu söylenmektedir.

Eski fotoğraflarından Tophane Rıhtımı’nda deniz kenarında olduğu görülen kule, denizin doldurulması sonrasında, gümrük alanının yüksek duvarlarının arkasında kalmıştır. Giriş katındaki Sultan Abdülmecit’in tuğrası üzerindeki kitabe 1848-49 tarihini göstermektedir. Neoklasik tarzda yapılan kule 15 m. uzunluğundadır.

Kare kesitli katlarla yukarı doğru kademeli olarak daralan yapı, en tepedeki saatli bölümle birlikte dört kat olarak inşaa edilmiştir. Zemin kat, cepheden bağımlı olmadan köşelere yerleştirilmiş dörder kolonla kuşatılmıştır. Dor üslubundaki kolonlar arasına, her cephede, yüksek ve yuvarlak kemerli kapılar açılmıştır. Dışarı taşkın kilit taşları üzerinde palmet motifleri yer alır. Denize bakan kapısının üzerinde yıpranmış bir Abdülmecit arması bulunmaktadır. Zemin kat ile birinci katı bir triglif-metop frizi ayırır.

Kulenin birinci katı,köşelerde iyon başlıklı yivli pilastrlarla donatılmıştır. Pencerelerde, profilli konsollarla taşınan, düz bir lento üzerine açılmış, basık yuvarlak, ayna kısmı boş, barok görünümlü kemerler kullanılmıştır. İkinci kat, köşelerde çerçeveler içine alınmış çelenkler ve bitkisel süslemelerle hareketlendirilmiştir. İki yandan pilastrlarla sınırlanan pencereleri, yuvarlak kemerlerlidir ve üzengileri palmet motifleriyle tezyin edilmiştir. İnce saçak bölümünü ufak konsollar taşımaktadır.

Son katta her cephede, girland içine alınmış, daire biçimli, Zenith marka saatler vardır. Kurşun kaplı bir beşik tonozla örtülü saatli bölüm, köşelerde “S” kıvrımlı desteklerle kuşatılmıştır. Köşelerdeki küre biçimli taşlar, daha büyük boyutlarda zemin kattaki kapı önlerinde de bulunmaktadır.

Saat Kulesinin üzerinde uzunca bir sancak direği vardır. 1913’de geçirdiği yangından sonra uzun bir süre harap durumda kalan ve bir süre depo olarak kullanılan kule, 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansının desteğiyle restore edilmiş ve bugünkü görünümüne kavuşmuştur.

Kaynakça:

Okçuoğlu, Tarkan,”Tophane Saat Kulesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1994, s.278